Elkanoren Getaria

Munduari lehen bira eman ondoren, Karlos V.ak beste espedizio bat antolatzeko beharra ikusi zuen eta García Jofre de Loaysaren agindupean abiatu zen eskuadra bat antolatu zuen 1525eko uztailaren 24an, A Coruñatik. Elkanok espedizio horretan parte hartu zuen bigarren agintari eta pilotu nagusi gisa, hainbat lagun, bizilagun eta seniderekin batera. Denak hil ziren zorigaiztoko espedizio hartan, Juan Sebastian Elkano barne, Ozeano Barearen erdian hil zena 1526ko abuztuaren 6an.

1

Elkanoren monumentua: 1924an eraiki zuten Agustin Agirre eta Jose Azpiroz arkitektoek eta Victorio Macho eskultoreak, 1924an, Munduari Lehen Itzuliaren Laugarren Mendeurrena ospatzeko. Bertan, bizirik atera ziren guztien izenak ikus daitezke.

2

Zenotafioa: Gaur egun San Salbador Elizaren barruan dago. Pedro de Echave y Asuk agindu zuen Elkanotarren familiaren hilobiaren gainean egiteko. Honako hau dio: "Juan Sebastián de Elcano Getariako hiribildu noble eta leial honetan bizi zen eta bertakoa zen. Bera izan zen La Victoria arbiarekin munduari bira eman zion lehena, eta heroe honen oroimenez, Pedro de Echave eta Azu, kalatrava ordeneko gizona, leizezain harlauza hau jartzea agindu zuen, 1671 urtean"

3

Elkanoren brontzezko irudia: Antonio Palok landua, Gipuzkoako Foru Aldundiak 1860an eraikia, Elkano foru erregimenaren adalid bezala gogoratzeko. 1941ean Espainiako zerbitzuan itsasoan hildako gipuzkoarren omenez Donostian eraikitako monumentura eraman zuten. Franco hil ondoren, bere jatorrizko kokalekua berrezarri zen.

4

Elkanoren leinuaren orubea eta jaiotetxea: 1800ean, Manuel de Agote orubearen gainean ermita bat eraikitzen hasi zen, baina 1813an frantsesen bonbardaketak suntsitu zuen.

5

Erromeronekua jauregia: Romero-Echave-Asuren jabetzakoa, 1678tik Elkanoren artxiboa eta Karlos I.ak emandako armarria zuen koadroa hartu zituen.

6

Elkanoren marmolezko figura: 1881ean Ricardo Bellverrek landua, urte luzez Madrilen egon zen harik eta, azkenean, Getariako hiribilduari eman zioten arte, Lehen Mundu Itzuliaren 4. mendeurrena ospatzeko.

7

Berdura plaza: Carlos Zabala artista gipuzkoarrak sortutako murala, Arrastalu, munduari egindako lehen itzuliari eskainia, bidaia hari – baina, batez ere, etorkizunari – lotutako aniztasun eta elkartasun balioak azpimarratzen dituena.
 

8

Elkanoren monumentuaren proyektuaren kokalekua: Laugarren Mendeurreneko Batzordearen enkarguz 1921ean Miguel Martín Dernández de la Torre arkitektuak diseinatutakoa.